Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika – wzór dokumentu

Planujesz zmianę pracy i szukasz gotowych wzorów dokumentów? Mam dla Ciebie dobre wieści! Poniżej znajdziesz do pobrania trzy przydatne wzory:

Wzory dokumentów do pobrania:

Zastanawiasz się, jak poprawnie wypowiedzieć umowę o pracę? Nie wiesz, jakie formalności musisz spełnić i jakich terminów dotrzymać? A może rozważasz rozwiązanie umowy za porozumieniem stron lub bez wypowiedzenia? W tym artykule dzielę się z Tobą swoim doświadczeniem i wiedzą na temat sposobów zakończenia stosunku pracy z Twojej inicjatywy.

Kiedy pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę?

Jako pracownik masz prawo wypowiedzieć umowę o pracę w dowolnym momencie, bez podawania przyczyny. Jest to Twoje podstawowe uprawnienie wynikające bezpośrednio z przepisów Kodeksu pracy. W przeciwieństwie do pracodawcy, który w wielu przypadkach musi uzasadnić swoją decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy, Ty możesz złożyć wypowiedzenie bez konieczności tłumaczenia swoich motywów.

Sama przez to przechodziłam już kilka razy w życiu zawodowym i wiem, że decyzja o zmianie pracy rzadko jest podejmowana pochopnie. Najczęściej poprzedza ją długi proces analizy sytuacji zawodowej, finansowej i osobistej. Kiedy już zdecydujesz o odejściu, warto zadbać o dopełnienie wszystkich formalności, by zakończenie współpracy przebiegło sprawnie i zgodnie z prawem.

Okres wypowiedzenia – ile wynosi i od czego zależy?

Okres wypowiedzenia to czas, który musi upłynąć od momentu złożenia wypowiedzenia do dnia, w którym stosunek pracy faktycznie się kończy. Jego długość zależy przede wszystkim od rodzaju umowy oraz stażu pracy u danego pracodawcy.

Umowa na okres próbny:

• 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
• 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, ale krótszy niż 3 miesiące
• 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące

Umowa na czas określony i nieokreślony:

• 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
• 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
• 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata

Pamiętaj, że okres wypowiedzenia, który obejmuje tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność, kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Przykładowo, jeśli złożysz miesięczne wypowiedzenie 15 maja, Twój stosunek pracy zakończy się 30 czerwca.

W mojej karierze zawodowej kilkukrotnie zmieniałam pracę i zawsze starałam się dokładnie wyliczyć datę zakończenia stosunku pracy. To naprawdę istotne, zwłaszcza jeśli mamy już ustaloną datę rozpoczęcia nowej pracy. Pamiętam, jak raz prawie wpadłam w kłopoty, gdy źle wyliczyłam okres wypowiedzenia – na szczęście mój przyszły pracodawca był elastyczny i poczekał dodatkowy tydzień.

Jak poprawnie złożyć wypowiedzenie umowy o pracę?

Wypowiedzenie umowy o pracę powinno być złożone na piśmie, nawet jeśli przepisy nie zawsze wymagają takiej formy (np. przy umowach na okres próbny). Pisemne wypowiedzenie stanowi dowód złożenia oświadczenia woli i może być przydatne w przypadku ewentualnych sporów.

Elementy, które powinno zawierać wypowiedzenie:

• Miejscowość i data sporządzenia dokumentu
• Dane pracownika (imię, nazwisko, stanowisko)
• Dane pracodawcy (nazwa firmy, adres)
• Wyraźne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę
• Wskazanie rodzaju umowy (na czas nieokreślony, określony, okres próbny)
• Okres wypowiedzenia
• Własnoręczny podpis pracownika

Wypowiedzenie należy złożyć bezpośrednio przełożonemu lub w dziale kadr. Warto zachować kopię dokumentu z potwierdzeniem przyjęcia przez pracodawcę (np. pieczątką i podpisem osoby przyjmującej).

Dwa lata temu, kiedy odchodziłam z korporacji, przygotowałam wypowiedzenie w dwóch egzemplarzach. Jeden złożyłam w dziale HR, a drugi, z pieczątką potwierdzającą przyjęcie, zachowałam dla siebie. Okazało się to niesamowicie przydatne miesiąc później, gdy pojawiły się wątpliwości co do daty zakończenia mojego zatrudnienia. Człowiek z działu HR, który przyjmował moje wypowiedzenie, już w firmie nie pracował, a nowy nie mógł znaleźć dokumentu w systemie. Na szczęście miałam mój egzemplarz z pieczątką i podpisem!

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Alternatywą dla jednostronnego wypowiedzenia jest rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Ta forma zakończenia stosunku pracy wymaga zgody zarówno pracownika, jak i pracodawcy, ale daje większą elastyczność w ustaleniu warunków rozstania.

Zalety rozwiązania umowy za porozumieniem stron:

• Możliwość ustalenia dogodnej dla obu stron daty zakończenia współpracy
• Brak konieczności przestrzegania okresów wypowiedzenia
• Możliwość wynegocjowania dodatkowych warunków (np. odprawa, wykorzystanie urlopu, zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy)
• Bardziej przyjazna atmosfera rozstania

Pamiętaj, że inicjatorem porozumienia może być zarówno pracownik, jak i pracodawca. Jeśli chcesz zaproponować takie rozwiązanie, przygotuj odpowiednie pismo z propozycją warunków.

Z mojego doświadczenia wynika, że rozwiązanie umowy za porozumieniem stron często bywa najbardziej korzystne, gdy zależy nam na szybkim zakończeniu współpracy. Kilka lat temu dostałam świetną propozycję pracy z terminem rozpoczęcia za dwa tygodnie, a mój okres wypowiedzenia wynosił miesiąc. Szczerze porozmawiałam z szefem o sytuacji, a on, rozumiejąc moją perspektywę, zgodził się na szybsze rozwiązanie umowy. To porozumienie pomogło mi płynnie przejść do nowego pracodawcy, a z byłym szefem do dziś mamy dobry kontakt. Czasami warto po prostu otwarcie porozmawiać!

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika

W szczególnych przypadkach pracownik ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. To radykalne rozwiązanie, które powinno być stosowane tylko w sytuacjach wyjątkowych, określonych przez przepisy Kodeksu pracy.

Przesłanki pozwalające na rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia:

1. Wydanie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, gdy pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy (art. 55 § 1 KP).

2. Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę, w szczególności:

   • Niewypłacanie wynagrodzenia lub systematyczne opóźnienia w wypłatach
   • Mobbing lub dyskryminacja
   • Naruszanie przepisów BHP stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia
   • Niewydawanie świadectwa pracy

W przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w przypadku umowy na czas określony – za okres do dnia, w którym umowa miała się zakończyć, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Warto podkreślić, że rozwiązanie umowy w tym trybie wymaga zachowania formy pisemnej i wskazania przyczyny.

Moja koleżanka z branży IT znalazła się kiedyś w naprawdę trudnej sytuacji. Przez trzy miesiące z rzędu otrzymywała wynagrodzenie z opóźnieniem, a w czwartym miesiącu pracodawca w ogóle nie wypłacił pensji, tłumacząc to "przejściowymi problemami z płynnością". Sytuacja stała się nie do zniesienia, bo miała kredyt do spłacenia i inne zobowiązania. Po konsultacji z prawnikiem zdecydowała się na rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, powołując się na ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę. Pracodawca próbował uniknąć odpowiedzialności, więc sprawa ostatecznie trafiła do sądu, który przyznał jej rację i zasądził należne odszkodowanie. Trwało to prawie rok, ale warto było walczyć o swoje prawa.

Konsekwencje wypowiedzenia umowy o pracę

Decyzja o zakończeniu stosunku pracy niesie ze sobą określone konsekwencje, o których warto pamiętać:

Świadectwo pracy

Pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy niezwłocznie po zakończeniu stosunku pracy. Dokument ten zawiera informacje o okresie zatrudnienia, zajmowanym stanowisku, sposobie rozwiązania umowy oraz inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop

Jeśli na dzień zakończenia stosunku pracy masz niewykorzystany urlop wypoczynkowy, pracodawca ma obowiązek wypłacić Ci ekwiwalent pieniężny. Warto więc przed złożeniem wypowiedzenia sprawdzić stan swojego konta urlopowego.

Zakaz konkurencji

Jeżeli podpisałeś umowę o zakazie konkurencji, może ona obowiązywać również po ustaniu stosunku pracy. Warto dokładnie przeanalizować jej zapisy, by uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.

Zasiłek dla bezrobotnych

Dobrowolne wypowiedzenie umowy o pracę może wpłynąć na prawo do zasiłku dla bezrobotnych. W przypadku rozwiązania umowy na własne życzenie, okres oczekiwania na zasiłek wynosi 90 dni. Wyjątkiem jest rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy – wtedy zasiłek przysługuje bez okresu karencji.

Z własnego doświadczenia dodam, że warto też zadbać o formalne przekazanie obowiązków i rozliczenie się z powierzonego sprzętu firmowego. Kiedy odchodziłam z poprzedniej pracy, przygotowałam szczegółową notatkę informacyjną dla mojego następcy – rozpiskę projektów, kontaktów, haseł i logowań. Spotkałam się też z nim na krótkie wprowadzenie. Do dziś wspominam to z satysfakcją, bo choć nie byłam już zainteresowana dalszą współpracą z tą firmą, dzięki profesjonalnemu podejściu do przekazania obowiązków mogę liczyć na dobre referencje, a w branży nigdy nie wiadomo, kiedy i gdzie spotkamy się ponownie.

Podsumowanie

Wypowiedzenie umowy o pracę to ważna decyzja, która wymaga przemyślenia i odpowiedniego przygotowania. Podczas moich kilkunastu lat na rynku pracy przeszłam przez ten proces wielokrotnie i wiem, że niezależnie od wybranego sposobu zakończenia stosunku pracy, profesjonalne podejście zawsze się opłaca.

Pamiętaj, że:

• Wypowiedzenie umowy o pracę to Twoje prawo, z którego możesz skorzystać w dowolnym momencie
• Okres wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy i stażu pracy – dokładnie sprawdź, jaki termin Cię obowiązuje
• Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron daje największą elastyczność i często warto o nie poprosić
• Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia to ostateczność, ale czasem konieczna
• Pisemna forma wszystkich dokumentów to podstawowa zasada bezpieczeństwa

Mam nadzieję, że przygotowane wzory dokumentów ułatwią Ci proces zmiany pracy. Każda sytuacja zawodowa jest jednak indywidualna, więc jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.

Powodzenia na nowej drodze zawodowej!

Najczęściej zadawane pytania

Czy muszę podać powód wypowiedzenia umowy o pracę?

Nie, pracownik nie ma obowiązku podawania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. Jest to wymóg stawiany jedynie pracodawcom w przypadku umów na czas nieokreślony.

Czy pracodawca może odmówić przyjęcia wypowiedzenia?

Pracodawca nie może odmówić przyjęcia wypowiedzenia, ponieważ jest to jednostronne oświadczenie woli pracownika. W przypadku problemów z doręczeniem dokumentu, można wysłać go listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Czy mogę cofnąć wypowiedzenie umowy o pracę?

Teoretycznie nie można jednostronnie cofnąć wypowiedzenia, ponieważ jest to wiążące oświadczenie woli. W praktyce jednak, jeśli pracodawca wyrazi zgodę, możliwe jest anulowanie wypowiedzenia poprzez zawarcie odpowiedniego porozumienia.

Czy w okresie wypowiedzenia muszę wykorzystać zaległy urlop?

Pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia. Jeśli jednak nie ma takiego polecenia, a urlop pozostanie niewykorzystany, pracodawca musi wypłacić ekwiwalent pieniężny.

Czy można skrócić okres wypowiedzenia?

Tak, okres wypowiedzenia może zostać skrócony za porozumieniem stron. Należy jednak pamiętać, że skrócenie okresu wypowiedzenia nie może naruszać prawa pracownika do wynagrodzenia za pierwotnie ustalony okres wypowiedzenia.